Schioppettino di Prepotto

• Geplaatst op 13 Augustus 2025
• Door Hans Couwenbergh
• 0

De Schioppettino is en vrij zeldzame, blauwe druif uit het noordoosten van Italië, met een interessant verhaal. De kruidigheid die ver die van Syrah overtreft, samen met de uitstekende bewaarcapaciteit en het heel eigen karakter van deze druif maken het een juweeltje voor de nieuwsgierige wijnproever.

De Schioppettino is een vrij zeldzame, blauwe druif uit het noordoosten van Italië, met een interessant verhaal. 

Oorsprong en naam

• Afkomstig uit Friuli-Venezia Giulia, vooral rond Prepotto, dicht bij de Sloveense grens.
• De naam Schioppettino betekent letterlijk klein knalletje in het Italiaans — verwijzend naar de lichte pareling die jonge wijnen vroeger soms hadden, of naar de explosieve pepertoets in de smaak.
• Synoniemen: Ribolla Nera en lokaal soms Pokalza (Sloveens). 

Kenmerken van de druif

• Dunne schil maar hoog aromatisch potentieel.
• Rijpt laat en heeft een natuurlijke hoge zuurtegraad.
• Geeft wijnen met medium body, veel rode en zwarte bessenaroma’s, kruidigheid (vooral zwarte peper) en soms een florale toets (viooltjes). 

Wijnstijl

• Kleur: diep robijnrood.
• Neus: zwarte bes, framboos, pruim, peper, soms kruidnagel of leer.
• Mondgevoel: fris, sappig, vaak kruidig en licht tanninerijk, maar met elegante structuur.
• Wordt meestal droog gevinifieerd, maar kan ook lichte mousserende wijnen opleveren.
• Op hout gerijpt krijgt hij meer complexiteit (leer, tabak, cacao).

Historisch weetje

• In de 20e eeuw was Schioppettino bijna uitgestorven.
• In de jaren ’70 stimuleerde de burgemeester van Prepotto de heraanplant door gratis wijnstokken te verdelen.
• Sindsdien is het uitgegroeid tot een streekicoon en heeft het een DOC Colli Orientali del Friuli – Schioppettino di Prepotto erkenning.

Foodpairing

• Past uitstekend bij wild, gegrilde vleesgerechten, stoofpotten, en pikante kazen.
• De peperige toets maakt hem ook verrassend lekker bij Aziatische gerechten met zwarte peper of sojasaus.

De sterke peperige smaak in wijn — zoals bij Schioppettino en Syrah/Shiraz — komt hoofdzakelijk door een aromatische molecule: rotundone.

Wat is rotundone?

• Rotundone is een sesquiterpeen (een type geurstof) dat ook in zwarte peperkorrels voorkomt.
• Het is extreem krachtig: mensen kunnen het al in zeer lage concentraties (nanogrammen per liter) waarnemen.
• Geur- en smaakprofiel: zwarte peper, soms ook groene peper of kruidige specerijen. 

Hoe komt het in wijn?

• In de druif: Rotundone zit in de schil van de druif, vooral bij koelere rijping.
• Klimaat:
• Koelere wijngaarden of oogstjaren → méér rotundone.
• Warme, hete omstandigheden → minder, omdat hoge temperaturen het afbreken.
• Druivenrassen met veel potentieel voor rotundone:
• Schioppettino
• Syrah/Shiraz
• Grüner Veltliner (wit)
• Duras, Vespolina, Mourvèdre, Gamay (soms)
• Vinificatie:
• Koude maceratie of zachte extractie kan peperaroma’s behouden.
• Te lange of te warme vergisting kan sommige aroma’s verminderen. 

Is het bij Schioppettino en Syrah hetzelfde?

Ja — het gaat om dezelfde molecule (rotundone).

Het verschil in peperintensiteit komt vooral door:

• Concentratie in de druif (Hoewel Syrah gekend is voor de kruidigheid en vooral de zwarte peper, kan Schioppettino vele malen meer rotundone hebben dan Syrah, vooral in koele jaren).
• Combinatie met andere aroma’s: bij Schioppettino wordt de peper vaak begeleid door florale tonen, bij Syrah door olijf en vlezigheid.

Fun fact: Ongeveer 20% van de mensen is ongevoelig voor rotundone. Voor hen smaakt een peperige Syrah of Schioppettino helemaal niet peperig.